عزت نفس مفاهیم گوناگونی دارد و دامنه وسیعی از تعاریف مانند خودباوری، اعتماد داشتن به خود، رشد و آرامش را در بر می‌گیرد. با وجود تمام اختلافاتی که در تعریف دقیق عزت نفس وجود دارد، همه صاحب‌نظران بر اهمیت عزت نفس در زندگی فردی و اجتماعی توافق دارند.
یک ویژگی مشترک در میان همه تعاریف آن دیده می‌شود که بیان می‌دارد: ریشه بسیاری از مشکلات عاطفی و فردی، عدم وجود عزت نفس کافی است. از طرف دیگر، داشتن عزت نفس بالا در سطح فردی باعث پیشرفت و رسیدن به موفقیت می‌شود و در سطح اجتماعی پدیدآمدن جامعه‌ای پربار و تحقق آرمان‌ها را نوید می‌دهد. امروزه تست‌های معتبری جهت سنجش سطح اعتماد به نفس برای انسان‌ها در بازه‌های سنی گوناگون طراحی شده است. در ادامه این مقاله به چند نمونه از این تست‌ها که در مراکز روانشناسی معتبر جهانی مورد استفاده قرار می‌گیرند، اشاره خواهیم کرد.
تست عزت نفس
بسیاری از افراد گمان می‌کنند سطح اعتماد به نفس پایینی دارند و این میزان در آنها قابل تغییر نیست؛ اما در واقع همه خصلت‌ها قابلیت تحول دارند. تغییر در هر عادتی دو مرحله اساسی دارد:
1. شناخت کامل ویژگی‌های فردی
2. اقدام و برنامه‌ریزی برای تغییر عادات و رفتارها
یعنی شما باید در ابتدا آگاهی کاملی از سطح اعتماد به نفس در خود داشته باشید و پس از آن اقدام به بالا بردن آن کنید. آزمون‌های زیادی برای تست عزت نفس و سنجش میزان اعتماد به نفس در خود وجود دارد، در ادامه به شرح مختصری از مشهورترین تست‌های شناخت عزت نفس می‌پردازیم:
تست کودک پیرز-هریس
تست کودک پیرز-هریس، برای سنجش سطح اعتماد به نفس در کودکان 9 تا 12 سال طراحی شده است. این پرسشنامه دارای 80 سوال با سه گزینه (بلی/ خیر/ گاهی اوقات) است. اطلاعات به صورت گزارشات شخصی از کودکان دریافت می‌شود. چند مورد از سوالات این آزمون:
· همکلاسی‌هایم مرا مسخره می‌کنند.
· دوست پیدا کردن برایم سخت است.
· فکر می‌کنم آدم غمگینی هستم.
· من زرنگ و باهوش هستم.
تست عزت نفس روزنبرگ (SES)
تست عزت نفس روزنبرگ یکی دیگر از تست‌های خودشناسی است که برای یافتن سطح اعتماد به نفس طراحی شده است. در این تست میزان شادی و رضایت افراد از زندگی‌شان سنجیده می‌شود. تست عزت نفس روزنبرگ دارای 10 سوال است که پاسخ‌های دوگزینه‌ای (مخالفم/ موافقم) دارد. چند مورد از سوالات این آزمون:
· حس ارزشمند بودن نسبت به خود دارم.
· احساس بی‌فایده بودن می‌کنم.
· نگرش مثبتی نسبت به خودم دارم.
· به طور کلی، از خودم رضایت دارم.
تست کوپر اسمیت (CSEI)
تست عزت نفس کوپر اسمیت آزمونی برای یافتن میزان پذیرش خود در اجتماع و در برابر دیگران است. این تست یکی از معتبرتربن تست‌های سنجش سطح اعتماد به نفس بوده و در 58 سوال دوگزینه‌ای (بله و خیر) طراحی شده است. در ادامه به شرح و توضیح بیشتری از تست کوپر اسمیت خواهیم پرداخت.
تست عزت نفس شامل 58 سوال است که افراد می‌توانند به صورت بله یا خیر جواب دهند.
تست کوپر اسمیت (Cooper Smith Self Esteem Inventory)
تست کوپر اسمیت یکی از تست‌های خودشناسی است که برای شناخت سطح اعتماد به نفس افراد در برابر دیگران مورد استفاده قرار می‌گیرد. این تست منعکس کننده ارزیابی شخصی فرد از حس توانمند بودن خود و ارزشمندی در مقایسه با دیگران است.
تست عزت نفس کوپر اسمیت در ابتدا برای دانش‌آموزان مقطع دبستان و راهنمایی طراحی شده بود (8 تا 15 سال)؛ بعدها با اعمال یکسری تغییرات این تست قالب جدیدی پیدا کرد و پس از آن آزمونی برای بزرگسالان (16 سال به بالا) نیز شناخته می‌شد. علاوه بر این، تست کوپر اسمیت یک فرم کوتاه نیز دارد که در زمان‌های پاسخگویی محدود استفاده می‌شود.
همانطور که اشاره شد، این آزمون از 58 سوال تشکیل شده که نتیجه آن به صورت دو نمره می‌باشد:
1) نمره کل
2) چهار نمره مجزا که نشان دهنده جنبه‌های ویژه عزت نفس مانند خود عمومی، خود اجتماعی و خود خانوادگی می‌باشد.
آزمون کوپر اسمیت (نسخه بزرگسال- 16 سال به بالا)
برای شرکت در آزمون کوپر اسمیت، باید به سوالات ابتدای صفحه پاسخ دهید. اگر هر جمله توصیفی از ویژگی‌های شماست، بله و در غیر اینصورت خیر را انتخاب کنید. در نتیجه این تست، هر چه نمره بالاتری کسب کنید یعنی از اعتماد به نفس بیشتری برخوردارید و حس رضایت درونی بالاتری دارید.
نتایج آزمون کوپر اسمیت بر اساس امتیازها
نتایج آزمون بر اساس امتیازی که از طریق ابزار بالای همین صفحه کسب کردید، در چهار دسته کلی قرار می گیرد، که به شرح زیر است:
امتیاز کمتر از 15:
شما دارای عزت نفس بسیار کمی هستید و باید با یک روانشناس مشورت کنید. سعی کنید از کتاب‌ها، برنامه‌های تلوزیون، مقاله‌های روانشناسی و پادکست‌ها برای ارتقای اعتماد به نفستان کمک بگیرید.
امتیاز بین 16 تا 25:
شما اعتماد به نفسی کمی دارید و برای بالا بردن سطح آن باید از یک روانشناس کمک بخواهید. در زمینه ارتقای اعتماد به نفستان گوش دادن به پادکست، مطالعه کتاب و یا مقاله‌های روانشناسی می‌توانند کمک شایانی داشته باشند.
امتیاز بین 26 تا 35:
عزت نفس شما خوب است ولی هنوز می‌توانید آن را بالاتر ببرید. معاشرت با افرادی که از اعتماد به نفس بالایی برخورداند کمک شایانی در افزایش سطح اعتماد به نفستان خواهد داشت.
امتیاز بالاتر از 35:
شما عزت نفس بالایی دارید.
آیتم‌های دروغ سنج:
اگر شرکت‌کننده‌ای برای سه یا بیشتر از این موارد درج شده در آزمون کوپر اسمیت پاسخ بله را انتخاب کرد، پیغام نمایش داده شده:
بیش از حد تلاش می‌کنید که خودتان را با دید مثبتی نشان دهید. سعی کنید با خودتان روراست باشید و از واقعیت فرار نکنید. هر مشکلی با صرف زمان و کوشش قابل تغییر است.
سخن پایانی
برای افزایش اعتماد به نفس راه‌های گوناگونی وجود دارد. شما می‌توانید با مراجعه به مراکز درمانی و کمک گرفتن از مشاور تلفنی و حضوری حرفه‌ای از طریق اپلیکیشن خدمت از ما، تا حد بسیار زیادی عزت نفس خود را ارتقا ببخشید. فراموش نکنید که افزایش عزت نفس اولین گام برای قدم گذاشتن در مسیر پیشرفت و کسب توانایی در انجام امور مختلف است.